Bank rolny
Bank rolny, utworzony 1 I 1950 jako bank państwowy typu socjalistycznego, przejął ówczesne funkcje oraz aktywa i pasywa b. Państwowego Banku Rolnego, istniejącego od 1919, jak również poważną część agend b. Banku Gospodarstwa Spółdzielczego i b. komunalnych kas oszczędności. Po zmianach w okresie 1950—56 aktualny model organizacyjny B.R., ukształtowany w 1957 odpowiednio do istniejących warunków społeczno-gospodarczych i zachodzących przemian strukturalnych w rolnictwie, został ustalony w ustawie z 13 IV 1960 o prawie bankowym i w statucie zatwierdzonym uchwałą RM z 3 1 1961. Zadaniem B.R. w najszerszym ujęciu jest oddziaływanie metodami finansowymi i kredytem na racjonalną i efektywną gospodarkę rolną państwową, zespołową i indywidualną chłopską, popieranie intensyfikacji produkcji rolnej i przebudowy struktury społeczno-gospodarczej wsi; w tym celu B. R. realizuje bezpośrednio i koordynuje politykę kredytową państwa na wsi, wykonuje kompleksową obsługę finansową rolnictwa i leśnictwa oraz służy doradztwem centralnej i terenowej administracji gospodarczej i zainteresowanym organizacjom rolniczym. Działalność B.R. obejmuje: 1. gromadzenie środków finansowych, przeznaczonych na realizacje jego zadań; 2. kredytowanie i finansowanie potrzeb obrotowych i inwestycyjnych -* państwowych gospodarstw rolnych (PGR) i leśnych, przedsiębiorstw nasienniczych, państwowych ośrodków maszynowych (POM) i innych podległych Ministerstwu Rolnictwa przedsiębiorstw wykonawstwa inwestycyjnego w zakresie projektowania i budownictwa rolniczego, leśnego, melioracji i elektryfikacji, jednostek budżetowych w pionie Ministerstwa Rolnictwa oraz Ministerstwa Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego (w zakresie inwestycji budowlanych i urządzeń rolnych); 3. kredytowanie i finansowanie potrzeb obrotowych i inwestycyjnych zespołowych form gospodarki chłopskiej: spółdzielni produkcyjnych, spółdzielczych ośrodków rolnych, spółdzielni usługowo-wytwórczych, kółek rolniczych, międzykółkowych baz maszynowych, spółek wodnych i innych zrzeszeń rolniczych; 4. obsługę Funduszu Rozwoju Rolnictwa przez finansowanie inwestycji kółek rolniczych; 5. bezpośrednie kredytowanie inwestycji indywidualnych gospodarstw chłopskich i pozostałej ludności wiejskiej, zwłaszcza budownictwa gospodarczego i mieszkaniowego (ok. 1 min długoterminowych pożyczek); 6. pośrednie kredytowanie potrzeb w zakresie środków obrotowych na produkcję bieżącą oraz drobniejszych inwestycji i remontów indywidualnych gospodarstw chłopskich i rzemiosła w formie udzielania kredytu refinansowego spółdzielniom oszczędnościowo-pożyczkowym, stanowiącego uzupełnienie zgromadzonych przez SOP funduszów własnych i środków pochodzenia miejscowego oraz sprawowania kontroli nad ich działalnością pożyczkową; 7. analizowanie i kontrolowanie działalności gospodarczej i stanu finansowego obsługiwanych jednostek oraz celowości, legalności i efektywności kredytowanych i finansowanych procesów gospodarczych; 8. prowadzenie na rachunek państwa sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych w celu tworzenia nowych lub upełnorolnienia istniejących indywidualnych gospodarstw chłopskich i administrowanie należnościami państwa z tytułu rozłożonej na wieloletnie spłaty reszty ceny kupna; 9. wykonywanie innych zadań zleconych przez ministra finansów; 10. wykonywanie wszelkich pozostałych operacji, rozliczeń i czynności związanych z obsługą bankową kredytowanych i finansowanych jednostek gospodarczych. Bilans B.R. na koniec 1972 zamykał się sumą 125 420 min zł, w tym udzielone kredyty 78 185 min zł. Sieć organizacyjna B.R. obejmuje centralę w Warszawie, 17 oddziałów wojewódzkich, 112 oddziałów powiatowych oraz 181 oddziałów kredytowych i placówek powiatowych.
