Bankowy depozyt
Bankowy depozyt (= wkład bankowy), kwota pieniężna oddana do banku na przechowanie na czas oznaczony lub nie oznaczony. W gospodarce kapitalistycznej d.b. na czas oznaczony są to przede wszystkim długoterminowe lokaty dokonywane przez kapitalistów, którzy w ogóle nie prowadzą przedsiębiorstw (rentierów) lub nie wykorzystują całości posiadanych środków pieniężnych we własnym przedsiębiorstwie; ponadto w formie depozytów na czas oznaczony lokowana jest w. bankach część oszczędności ludności. Natomiast d.b. na czas nie oznaczony są to przede wszystkim chwilowo wolne środki obrotowe przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych przechowywane w bankach, przeważnie na rachunkach bieżących (zwanych też w zależności od cech szczególnych tych rachunków rachunkami żyrowymi, czekowymi lub otwartymi); również w formie depozytów na czas nie oznaczony lokowana Jest w bankach część -> oszczędności ludności. Depozyty na czas oznaczony są stabilną częścią wkładów i są przeznaczane na udzielanie kredytów przez bank. Natomiast depozyty na czas nie oznaczony tylko w pewnej części, obliczonej na podstawie rachunku prawdopodobieństwa, mogą być wykorzystywane przez banki na udzielanie kredytów. Stąd też oprocentowanie depozytów na czas oznaczony Jest wyższe niż depozytów znajdujących się na rachunkach bieżących. W niektórych krajach (np. w USA, W. Brytanii) banki w ogóle nie płacą procentów od kwot znajdujących się na rachunkach bieżących. W umieszczeniu wolnych środków na rachunku bieżącym przedsiębiorstwo jest zainteresowane przede wszystkim dlatego, że posiadanie tego rachunku zapewnia mu obsługę bankową przy dokonywaniu rozliczeń z kontrahentami. Banki, które nie płacą procentów od sum znajdujących się na rachunkach bieżących, najczęściej wykonują bez pobierania prowizji zlecenia rozliczeniowe swoich klientów. Z prawnego punktu widzenia wkłady bankowe stanowią tzw. depozyt nieprawidłowy, którego cechą szczególną jest to, że przechowawca może rozporządzać przedmiotami oddanymi do przechowania. Pojęcia „d.b.” używa się nie tylko na oznaczenie wkładów bankowych, lecz również na oznaczenie przedmiotów (pieniędzy krajowych lub obcych, kosztowności), które bank przyjmuje na przechowanie bez prawa rozporządzania tymi przedmiotami. Stosunek między bankiem a deponentem ocenia się wtedy na podstawie umowy przechowania (a nie umowy o depozyt nieprawidłowy). D.b. nie są przedmioty umieszczane w wynajmowanych skrytkach bankowych (safes), gdyż przedmioty te nie są oddawane na przechowanie do banku; bank jest w tym wypadku tylko osobą wynajmującą skrytkę, a stosunek między najemcą skrytki a bankiem normują przepisy o umowie najmu. W krajach socjalistycznych d.b. pochodzą przede wszystkim: 1. z chwilowo wolnych środków przedsiębiorstw uspołecznionych, zwłaszcza środków znajdujących się na rachunkach funduszów inwestycyjnych; 2. ze środków budżetowych, gdyż banki prowadzą kasową obsługę budżetu; 3. z oszczędności ludności (np. w Polsce lokowanych przede wszystkim w PKO). Unormowanie prawne stosunku między deponentami a bankami zawarte jest w przepisach kodeksu cywilnego o umowie rachunku bankowego, o depozycie nieprawidłowym i o umowie pożyczki. Depozyty prawidłowe mają w bankowej praktyce banków polskich małe zastosowanie; przykładem tego depozytu są składane do skarbca nocnego środki pieniężne przedsiębiorstwa do czasu wpisu ich wpływu na rachunek bankowy przedsiębiorstwa.
